ارومیه

معرفی شهر ارومیه

ارومیه یکی از بزرگ‌ترین شهرهای شمال غربی ایران است و در مرکز استان آذربایجان غربی واقع شده است. وسعت ارومیه برابر با ۱۰۵۴۸ کیلومتر مربع است. این شهر دومین شهر پرجمعیت در شمال غرب ایران و دهمین شهر پرجمعیت در کل ایران است. این شهر در ارتفاع ۱۳۳۲ متری از سطح دریا قرار گرفته است.
ارومیه از یک سمت به کوه های آذربایجان و از سمت دیگر در مجاورت دریاچه ارومیه قرار گرفته است. در اطراف ارومیه کوه هایی به نام قیز قلعه، کوه پنجه سی، جهودها، کوه ماه، چهل مرشهیدان، کوه سیر و کوه علی ایمان وجود دارد.
واژه ارومیه از دو کلمه (اور) و (میه) گرفته شده است. «اور» در زبان آشوری به معنای شهر و «میه» به معنای آب است. به همین دلیل ارومیه شهر آب نیز نامیده می شود. شهر ادیان، مذاهب و اقوام، پاریس ایران و دارالنشاط از القابی هستند که به ارومیه اختصاص داده می شود. این شهر در زمان پهلوی به رضاییه نیز تغییر نام داده بود. ارومیه در گذشته دارای موقعیت مکانی بسیار مناسبی بوده است. این شهر در مجاورت شاه راه های ارتباطی میان رودان، قفقاز و آسیای صغیر قرار داشت. این شهر در سال های دور شاهد رویدادهای مختلفی از جمله اشغال روس ها، عثمانی ها و ... بوده است.
هم اکنون از لحاظ اقتصادی نیز این شهر بسیار فعال است. کارخانه های اروم آدا، تراکتورسازی ارومیه، ساندیس و اسپوتا و ... در این شهر قرار دارند.
ارومیه شهر اولین ها است! اولین مدرسه به شکل نوین، اولین بیمارستان مدرن، اولین شبکه تلویزیون محلی، اولین مرکز آموزشی پزشکی و اولین نشریه محلی متعلق به ارومیه است. شهر ارومیه پایتخت والیبال ایران است و دومین شهر پر ترافیک ایران محسوب می شود. در حال حاضر شهر ارومیه را اغلب ترک های آذری، هموطنان کرد و برخی اقلیت های مسیحی و دیگر ادیان تشکیل می دهند.

مساحت ارومیه

استان آذربایجان غربی مساحتی نزدیک به ۳۷.۵ کیلومترمربع دارد و شهر ارومیه با وسعتی حدود ۱۰.۵ کیلومترمربع، به‌عنوان مرکز استان شناخته می‌شود.

جمعیت شهر ارومیه

طی آخرین سرشماری که در سال ۱۳۹۵ شمسی انجام شده، جمعیت ارومیه حدودا ۱,۰۴۰,۰۰۰ نفر است. از این جمعیت، شهر ارومیه حدودا ۶۶۷,۴۹۹ نفر جمعیت دارد که باعث شده به‌عنوان دهمین شهرپرجمعیت ایران شناخته ‌شود.

فرهنگ و آداب و رسوم ارومیه

همان‌طور که احتمالاً حدس می‌زنید، مردم ارومیه به زبان ترکی آذربایجان صحبت می‌کنند که لهجه آن‌ها کمی با تبریزی‌ها متفاوت است. در این شهر اقوام کرد، آشوری و ارمنی هم زندگی می‌کنند که به ترتیب به زبان‌های کردی با لهجه کرمانجی، سریانی و ارمنی صحبت می‌کنند.

این شهر هنوز تنوع فرهنگی بالایی دارد و با وجود اینکه اکثریت جمعیت آن را آذری‌های شیعه تشکیل می‌دهند؛ اما مسیحیان و کردها هم از اقلیت‌های مهم آن به شمار می‌روند و تعداد مسلمانان سنی هم در این شهر کم نیست.

تمامی اقوامی که در بالا نام بردیم مراسم مذهبی خاص خود را در صلح و صفا در این شهر برگزار می‌کنند و به همین دلیل در هر زمانی از سال که به این شهر سفر کنید، شانس دیدن یکی از این آداب و رسوم را خواهید داشت.

مهم‌ترین هنری که در شهر ارومیه رواج دارد، موسیقی عاشیقی است که به عنوان یک اثر ملی ملموس به ثبت رسیده است و گروه‌های عاشیق در خیابان‌ها، قهوه‌خانه‌ها و جشن‌های مهم ملی و مذهبی به اجرا می‌پردازند. اگر از دیدن اجراهای فی‌البداهه ماریاچی‌های مکزیکی لذت می‌برید، مطمئن باشید که تماشای اجرای گروهی عاشیق‌ها لذت دوچندانی برای شما دارد؛ حتی اگر زبان آذری را بلد نباشید.

دین، قومیت و زبان مردم ارومیه

ارومیه شهری چندقومیتی است که با مذاهب گوناگون در کنارهم هستند. اگر دوست دارید بدانید ارومیه کرد زیاد دارد یا ترک به شما می‌گوییم که در حال حاضر اکثریت مردم ارومیه، آذری هستند و درباره دین مردم ارومیه هم باید بگوییم که در کنار اقلیت‌های کرد و مسیحی (آشوری و ارمنی) در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. البته لازم به‌ذکر است که در گذر زمان نسبت قومیت‌های آذری و کرد دچار تغییرات هستند و در برخی شهرها جمعیت اقوام کردنشین بیشتر است.

یکی دیگر از موضوعات جالب درباره این شهر زبان مردم ارومیه است. با توجه‌به قومیت‌هایی که نام بردیم، زبان مردم ارومیه ترکی آذربایجانی است و در کنار آن، سایر قومیت‌ها به زبان کردی کرمانجانی، سریانی یا آشوری و زبان ارمنی سخن می‌گویند. پس اگر برای شما هم سوال است که ارومیه ترک یا کرد است؟ باید در پاسخ بگوییم که این شهر ترک‌زبان بیشتری را در خود جای داده است. 

در رابطه با دین مردم ارومیه باید بگوییم که آذری‌های ارومیه مسلمان و شیعه هستند. در کنار آنها مسلمانان سنی حنفی و شافعی، آشوری‌ها و مسیحیان هم با صلح زندگی می‌کنند و در زمان و مکان مناسب آیین دین و مذهب خود را اجرا می‌کنند. مراسم عاشورا و تاسوعا شیعیان، جشن عید فطر و قربان اهل سنت، غسل تعمید آ‌شوریان تازه مسیحی شده، جشن روز مادر به یادبود مریم مقدس ارامنه، جشن «نوسروین» یا آب‌پاشان آشوری‌ها از جمله جشن‌هایی هستند که باتوجه به دین مردم ارومیه سالانه برگزار می‌شوند.

شهرها و روستاهای ارومیه

ارومیه مرکز شهرستان ارومیه هم محسوب می‌شود و علاوه بر دریاچه ارومیه، با چند شهر کوچک مثل قوشچی، سیلوانه، سِرو و نوشین شهر همسایه است که اکثر آن‌ها از شهرهای مرزی ایران محسوب می‌شوند. این شهرستان علاوه بر 5 بخشی که را در بالا نام مراکز آن‌ها را آوردیم، 20 دهستان هم دارد که فهرست زیر معروف‌ترین و مهم‌ترین روستاهای آن را نشان می‌دهد:

• قولنجی
• قره‌باغ
• بند
• بالانج
• گوگ تپه
• توپراق قلعه
• ریحان‌آباد
• بابا رود
• دیزج دول

اقتصاد ارومیه

موقعیت جغرافیایی ارومیه از قدیم باعث شده تا اوضاع بازرگانی در این شهر مطلوب باشد و در واقع این شهر همیشه یکی از مراکز گمرکی مهم برای صادرات و واردات کالا در غرب کشور بوده است.

بیشتر مردم ارومیه از طریق تولید و فروش محصولات کشاورزی، لبنیات، صنایع‌دستی و سوغاتی و همچنین خرید و فروش کالا در بازارچه‌های مرزی فعالیت می‌کنند. انگور، سیب و فرش از مهم‌ترین محصولات این شهر محسوب می‌شوند و فرش‌بافی هم یکی از راه‌های امرارمعاش در ارومیه است.

بهترین زمان سفر به ارومیه

همان‌طور که در ابتدای مطلب گفتیم، شهر ارومیه شهری سردسیری است. بهترین زمان سفر به این شهر از نظر آب‌وهوا از اوایل تیرماه تا اوایل شهریور است. میزان متوسط دمای هوای ارومیه در این ماه‌ها تقریباً ۲۴ درجه سانتی‌گراد است؛ البته دمای این شهر در ماه‌های تابستان به ۳۱ الی ۳۲ درجه هم می‌رسد.

البته اگر مثل من بخواهید مراکز دیدنی و تاریخی را خالی از توریست ببینید و میانه‌تان با باران و برف هم خوب باشد، ارومیه در مهر و آبان هم برای شما دیدنی است.

سوغاتی ارومیه

۱. نقل ارومیه: محبوب ترین خوراکی این شهر نقل است که در طعم های مختلف بیدمشک، زعفران، گل محمدی و ... تولید می‌شود.
۲. حلوا: از سوغاتی های مهم این شهر می توان به حلوای هویج، گردو و .... اشاره کرد.
۳. عرقیات: ارومیه آب و هوای مناسبی دارد به همین دلیل در این منطقه گیاهان دارویی و معطر زیادی وجود دارد. عرقیات بیدمشک، بادرنجبویه، بهار نارنج و ... را می توانید از ارومیه به عنوان سوغات خریداری کنید.
۴. لوزانک: به این شیرینی باستخ نیز گفته می شود. این شیرینی از گلاب، نشاسته و شیره انگور تهیه می شود.
۵. سوجوق: این شیرینی به باسلوق شباهت زیادی دارد و در ترکیبات آن از شیره انگور، گلاب و نشاسته استفاده شده است.
۶. نان تنور چره: این نان در بسیاری از مناطق آذربایجان تهیه می شود. از نان های سنتی دیگر می توان به یخاچره، جزلا چره و تاواچره اشاره کرد.
۷. تنور شیرینی سی: ماست، آرد و شکر ترکیبات این شیرینی را تشکیل داده اند.
۸. فرش: این منطقه فرش های دستبافت بسیار زیادی دارد. ارومیه یکی از قطب های صادرات فرش در ایران به حساب می آید. برای خرید سوغات می توانید قالیچه های دست بافت و زیبایی تهیه کنید.
۹. رو دوزی: این محصولات پارچه هایی هستند که یک طرح روی آن دوخته شده است. رودوزی یکی از مهم ترین شاخه های هنر سوزن دوزی است.
۱۰. ظریف کاری: از مشهورترین صنایع دستی ارومیه می توان به ظریف کاری روی چوب اشاره کرد. این کار به منبت کاری شباهت دارد.

غذاهای محلی

ارومیه سرزمین غذاهای متنوع و خوشمزه است. در ادامه به برخی از غذاهای معروف و محلی شهر ارومیه اشاره خواهیم کرد.
۱. ارومیه خورشت: ترکیب لوبیا چیتی و گوشت
۲. گیزاتما: ترکیب بادمجان، سیب زمینی، گوجه فرنگی، کدو، سیر و گاهی هم هویج
۳. آش دوغ: ترکیبات آش به همراه دوغ
۴. گوزلمه: ترکیب ماست و تخم مرغ که در روغن سرخ می شود.
۵. یتیمچه: ترکیب بادمجان و کشک
۶. آش یرتخلی: ترکیب کلم، سماق، برنج، رب گوجه، پیاز، بلغور و نعنا
۷. سوپ بلغور: ترکیب بلغور، گوجه فرنگی، مرزه، سیب زمینی، لوبیا قرمز و نخود
۸. باستیخ: دسر باستیخ ترکیبی از هل، گلاب، گردو، نشاسته و شیره انگور است.
۹. شورجه ارومیه: ترکیب تخم مرغ، ماست، گوشت، پیاز داغ و نشاسته ذرت

آبشار سوله دوکل ارومیه

یکی دیگر از جاذبه های دیدنی ارومیه، آبشار سوله دوکل است. ای آبشار زیبا و بسیار دیدنی را به نام دیزج هم می شناسند. همچنین این آبشار از مرتفع ترین آبشارهای ایران نیز به شمار می رود.

درباره ی این آبشار نکته ی جالبی وجود دارد.

آبشار سوله دوکل برای ۲ کشور همسایه مان یعنی ترکیه و عراق هم هست و این آبشار هم در دامنه ی این کوه قرار گرفته است.

دریاچه ی ارومیه

یکی از مشهورترین جاذبه های طبیعی نه تنها در ارومیه و آذربایجان غربی بلکه در سراسر ایران، دریاچه ی ارومیه است. این دریاچه را به عنوان دومین دریاچه ی آب شور در جهان و بزرگ ترین دریاچه در داخل ایران نیز می شناسند. از جمله ویژگی های زیست بوم دریاچه ی ارومیه این است که این دریاچه در طول سال محل مهاجرت گونه های مختلف پرندگان شده است و زیستگاه پرندگان مختلف است.

ارتفاع این دریاچه از سطح دریا، ۱۲۶۷ متر است.

متاسفانه دریاچه ی ارومیه در حال حاضر خشک شده است ولی قبل از این خشکسالی، عنوان دومین دریاچه ی بزرگ آب شور دنیا را یدک می کشید. این دریاچه امروزه با بارندگی ها پر و خالی می شود اما همچنان در طبیعت ایران یک نگین پر صلابت و مهم است.

پارک جنگلی شیخ تپه

یکی از جاذبه های طبیعی ارومیه در جنوب شرقی این شهر قرار گرفته است و در جوار یکی از تپه های تاریخی این شهر در ارتفاعاتی با دید عالی و به اصطلاح ابدی قرار گرفته است.

تپه ای که این پارک جنگلی در اطراف آن قرار گرفته، به دروه ی مادها باز می گردد.

بازار تاریخی ارومیه

یکی از جاذبه های داخلی شهر ارومیه بدون شک بازار سنتی است که در این شهر وجود دارد. معماری این بازار به دوره ی صفویان بر می گردد. از جمله ی ویژگی هایی که بازار سنتی ارومیه دارد این است که هنوز هم شکل سنتی خود را همچون سابق حفظ کرده است. در بازار ارومیه، هزار مغازه قرار گرفته است.

موزه ی ارومیه

یکی از جاذبه هایی که در بازدید از شهر ارومیه دیدن آن را نباید از دست بدهید قطعا موزه ی ارومیه است. زمانی که این موزه شروع به کار کرد، سال ۱۳۴۶ بود و از همان زمان بسیاری از اشیا تاریخی با ارزشی را به نمایش گذاشت.

بهترین مراکز خرید ارومیه

بازار قدیم ارومیه یکی از مراکز خرید و جاهای دیدنی ارومیه محسوب می‌شود زیرا این بازار قدمت زیادی دارد. مراکز خرید زیادی در شهر ارومیه وجود دارد که می‌توانید پوشاک، لوازم آرایش، سوغات ارومیه و ... را از آنجا تهیه کنید. این مراکز خرید به شرح زیر است:

• مجتمع تجاری استادان
• مجتمع تجاری طوبی
• پاساژ پردیس
• مجتمع تجاری میلاد نور
• بازار پیاده‌راه خیام جنوبی
• پاساژ جلالی ۱ شمالی
• مجتمع تجاری امیرکبیر
• پاساژ تندیس
• پاساژ پاکو
• مجتمع بزرگ تجاری کیف و کفش رضا
• بازار مرزی سرو